Książka jest dwujęzyczną, polsko-litewską, wersją opracowań przygotowanych zarówno przez teoretyków (socjologów, pedagogów), jak i praktyków stosunków przygranicznych (przedstawicieli lokalnych urzędów, służb celnych, straży granicznej). W sposób wieloaspektowy ukazuje procesy integracji ludności oraz konieczność i możliwości aktywizacji społecznej, ekonomicznej i kulturowej środowisk lokalnych. Zaprezentowano w niej historyczne i aktualne uwarunkowania wzajemnych relacji sąsiedzkich, spostrzeżenia liderów opinii publicznej w Polsce i na Litwie, problemy z infrastrukturą transportu oraz przepustowością przejść, a także zjawiska patologiczne. Na tle zróżnicowania historycznego, geograficznego gospodarczego i narodowościowego i jego wpływu na poziom współpracy przygranicznej omówiono możliwości tworzenia struktur organizacyjnych niezbędnych na tych terenach. Celem tych struktur jest współpraca we wszelkich dziedzinach życia, a także kształtowanie tolerancji i poczucia wspólnoty - a więc wychowanie przyszłych obywateli Unii Europejskiej.